Giáo Sư Nguyễn Bá Lăng

Kiến trúc xưa của Việt Nam

[ Trang 013 ]

Nghệ An, Lạng Sơn

―  Bia kỷ niệm quận công Đặng Văn An ( T.K. 17 ) ở làng Tam Xuân hạ - Huyện Hưng Nguyên - Tỉnh Nghệ An.
― Stèle commémorative du duc Dang Van An (17e siècle) au village Tam Xuân hạ, district Hưng Nguyên, province Nghệ-An.D.P 1935

Văn miếu tỉnh Đông
Mái  bạc, tường hồng, văn miếu xưa,
Thông reo, trụ bút, chốn quan cư.
Mấy từng cửa Khổng, sân Trình ấy,
Hương lúa đồng quê, gió thoảng đưa.

Văn miếu tỉnh Đông, ở làng Mao Điền, H. Cẩm Giàng, T. Hải Dương. Văn miếu tỉnh Hải Dương là một quy mô, khu vũ kiến trúc dài rộng, phong cảnh thanh nhã, có thông reo, có cổ thụ, bề thế gần bằng văn miếu Hà nội, tuy nhiên không cổ kính bằng vì mới lập về triều Nguyễn.

Toà đại bái điện Đại thành là một toà nhà năm gian, hai chái dựng trên nền cao, mái trùng thiềm, góc cong, nóc đắp lưỡng long triều nguyệt; hai bên xây trụ bút (lông) nhô ra trước mặt, biểu lộ vẻ uy nghi bề thế của nơi đền thờ đạo Khổng.

Sườn nhà cùng những đề tài chạm khắc, trang trí thanh tao bên trong mang sắc thái văn hoá kiến trúc triều Nguyễn: cột, kèo thanh nhỏ được trang trí bằng những nét  phù điêu, những hình triện cuốn, hoa lá, chữ triện.
V.T.C. năm 1943

―  Le temple de la littérature de la province de Hải Dương

Le temple est construit au village de Mao Điền, district Cẩm Giang, près de la ville de Hải Dương,  cest un grand ensemble de constructions qui occupent un terrain qui ne cède que celui du temple de la littérature de Hanöi. Le site y est agréable avec des pins et des arbres séculaires et ombrageux. Le bâtiment principal est une double construction accolée à cinq travées plus deux appentis à double toiture sont les angles se retroussent légèrement. Il  se dresse sur un haut soubassement. La façade savance de deux pylônes ayant la forme de deux pinceaux et le faîtage du bâtiment est décoré dune paire de dragons regardant la " lune". La charpente en bois est décorée délégantes sculptures en bas relief des motifs floraux, des grecques et des caractères chinois. On y sent le style de Hué parce que monument est réalisé sous des Nguyễn au 19e siècle.

―  Lạng Sơn

Lạng Sơn là thành phố gần địa đầu đông bắc Việt Nam gần ải Nam Quan, cửa ngõ trên biên giới Trung Hoa. Thành phố có nhiều thắng cảnh: Núi Tô Thị, động Tam Thanh.

Trên núi Tô Thị có tượng nàng Tô thị còn gọi là đá vọng phu là hòn đá có hình dáng người phụ nữ bồng con nhìn phương xa mà theo truyền thuyết là nàng Tô thị bồng con đứng chờ chồng đi đánh giặc ở Bắc Phương.
Tam Thanh gồm Nhất Thanh, Nhị Thanh, Tam thanh là những hang động được khám phá và bố trí thành chuà do ông Ngô thì Sĩ (1726- 1780) khi làm đốc trấn ở đây.

Sông Kỳ Cùng  chẩy qua thành phố cũng tạo thành cảnh đẹp. Người ta thường tổ chức hội rước ông Ngô trên sông từ những ngôi đền phủ dựng trên bờ.

―  Lạng sơn est une ville qui se trouve près de la porte de Chine. La ville a des sites renommés: Le marché de Kỳ lừa, La dame Tô Thị qui est rocher ayant la silhouette d'

une dame qui attend vainement son mari avec son bébé aux bras, et les trois grottes-pagodes. Le fleuve Kỳ Cùng qui traverse la ville est aussi un beau site. On y organise des fêtes cérémoniales en l'honneur des génies dont on fait le culte aux temples construits sur le bord du fleuve.